Ta strona korzysta z plików cookies. Sprawdź naszą politykę prywatności żeby dowiedzieć się więcej.

Możesz zaakceptować, dostosować lub odrzucić stosowanie wszystkich plików cookies i podobnych technologii. Szczegółowego wyboru dokonasz za pomocą suwaków po prawej stronie.

Niezbędne
Nie Tak
Preferencyjne
Nie Tak
Analityczne
Nie Tak
Marketingowe
Nie Tak
Funkcjonalne
Nie Tak

Twój koszyk

Dodano do koszyka

Aktualnie Twój koszyk jest pusty.

Wykupując te badania zaoszczędzisz

Przejdź do kasy
co pomaga watrobie

Wątroba – jak o nią dbać i kiedy ją badać

co pomaga watrobie
co pomaga watrobie

Wątroba jest jednym z „najpracowitszych” narządów: spełnia bardzo wiele funkcji. Jej zdrowie jest ważne praktycznie dla każdego procesu czy fragmentu organizmu!

Z tego artykułu dowiesz się:

  • Czym jest wątroba?
  • Jak dbać o wątrobę?
  • Kiedy badać wątrobę?
  • Co szkodzi wątrobie?
  • Dlaczego wątroba nie boli?

Wątroba - czym jest i jakie funkcje pełni w organizmie?

Wątroba jest tzw. gruczołem - narządem, którego zadanie polega na wydzielaniu pewnych substancji. W przypadku wątroby jest to żółć, związek niezbędny do trawienia tłuszczy. W wątrobie jest też wytwarzany polipeptyd IGF-1, związek podobny w budowie do insuliny, substancji trawiącej cukry. Wątroba przerabia też węglowodany na glukozę, którą potem potrafi magazynować (w postaci glikogenu) i dawkować komórkom, kiedy potrzebują energii. W ten sposób pełni rolę bufora poziomu glukozy we krwi. Ale na tym funkcje wątroby wcale się nie kończą.

Wątroba - co wytwarza, a co magazynuje?

Narząd ten syntezuje (wytwarza) cholesterol i trójglicerydy oraz produkuje i przechowuje niektóre składniki krwi, np. niezbędną w procesach krzepnięcia protrombinę. Wytwarza też heparynę, związek, bez którego krew - zamiast płynąć - krzepłaby nam w żyłach. Komórki wątroby wytwarzają także angiotensynogen, substancję, którą organizm przetwarza w angiotensynę – a jej zadaniem z kolei jest kontrola poziomu i działania elektrolitów w organizmie.

Wątroba jest też magazynem żelaza i witamin B12, C, A, D, i K. Przechowuje je i zarządza ich uwalnianiem, dopasowując je do zapotrzebowania. Do tego wątroba zajmuje się filtrowaniem krwi i rozkłada zużyte czerwone krwinki oraz działa jak wielofunkcyjny filtr: oczyszcza organizm z zanieczyszczeń i szkodliwych substancji. Każdy drink i każdy lek przechodzą najpierw przez wątrobę, by organizm mógł z nich potem bezpiecznie korzystać.

Sprawdź: Jak zrobić porządny detoks wątroby!

watroba-na-dloni-makieta-zdrowie-narzad

Wątroba to wielofunkcyjny narząd wewnętrzny człowieka, pełniący kluczową rolę w procesach trawiennych, metabolicznych i detoksykacyjnych. / Fot. Canva

Wątroba - dlaczego nie boli?

Wątroba jest narządem „cierpliwym” - długo stara się dawać sobie radę. Gdy jednak przychodzi moment, że zaczyna wołać o pomoc, robi to - niestety - raczej mało wyraźnie. Wątroba bowiem nie boli. Ten narząd nie jest unerwiony i nawet, jeśli coś się z nim dzieje, nie wysyła sygnałów bólowych. Może się natomiast pojawić uczucie tkliwości, pobolewanie, czasem ból, umiejscowione po prawej stronie pod żebrami. Jest to związane z powiększeniem się wątroby: kiedy szwankujący narząd zwiększa swoją masę, zaczyna uciskać torebkę wątrobową (włóknistą błonę, otaczającą wątrobę – błona ta już jest unerwiona) oraz okoliczne tkanki.

Wątroba - jak daje o sobie znać?

Skoro nie boli, a ucisk i pobolewanie łatwo zlekceważyć, to skąd masz wiedzieć, że coś z wątrobą się dzieje? Otóż, wysyła ona wiele sygnałów. O problemach z wątrobą świadczą częste wzdęcia, brak apetytu i nudności, a jeśli wątroba jest mocno uszkodzona, nawet wymioty. Osoby z uszkodzoną wątrobą tracą energię, są osłabione, mają kurcze mięśni, czasem chudną.

Bywa, że uszkodzenie wątroby wywołuje żółtaczkę, czyli zażółcenie skóry i błon śluzowych przez bilirubinę, składnik nadający kolor żółci. Żółtaczce często towarzyszy ogólny świąd skóry. Zaburzenie produkcji czynnika krzepnięcia może się objawiać krwawieniami z nosa czy dziąseł, łatwym powstawaniem wybroczyn na skórze (np. po drapaniu z powodu ukąszenia komara). Uszkodzenie wątroby może powodować u kobiet problemy z zajściem w ciążę, a u mężczyzn spadek libido i - co charakterystyczne - utratę owłosienia pachowego i łonowego.

Wątroba - kto powinien ją zbadać?

Właściwie każdy - raz na jakiś czas. Może się bowiem okazać, że wątroba potrzebuje odpoczynku i oddechu, choć jeszcze nie woła o pomoc. W takim przypadku kontrola jej stanu pozwoli na profilaktyczne oszczędzanie wątroby. Narząd ten posiada, na szczęście, dość dobrą zdolność do regeneracji. Szybkie wychwycenia przeciążenia wątroby pozwoli zaplanować „wątrobowy detoks”, a szybkie jego wdrożenie prędko przyniesie efekty. Warto wyrobić sobie nawyk corocznego przeglądu wątroby – tak, jak robimy przegląd naszych samochodów.

uszkodzona-watroba-makieta-co-szkodzi-watrobie-kartka-z-rysunkiem-w-dloniach

Wątrobie szkodzi m. in. nadmierne spożycie alkoholu, tłustych potraw oraz niezdrowych nawyków żywieniowych. / Fot. Canva

Wątroba - co jej szkodzi?

Są też osoby, które obowiązkowo powinny kontrolować regularnie stan wątroby. Należą do nich:

  • kobiety zażywające antykoncepcję hormonalną - wszystko jedno, czy jest to antykoncepcja doustna, czy transdermalna (czyli w postaci plastrów), ponieważ wszystkie hormony muszą „przejść” przez wątrobę, a to ją obciąża; idealnie byłoby przez pierwszy rok badać wątrobę raz na kwartał, a jeśli się okaże, że nic złego się nie dzieje i wątroba dobrze znosi zażywane hormony, można zacząć się badać raz na pół roku (możesz wykonać na przykład Pakiet Badań Bezpieczna Antykoncepcja);
  • kobiety stosujące hormonalną terapię zastępczą (HTZ) - HTZ to także hormony, tyle, że mają nieco inny skład od preparatów antykoncepcyjnych, też przechodzą przez wątrobę; w tym przypadku też powinno się kontrolować stan wątroby najrzadziej raz na pół roku; to ważne, bo z wiekiem wątroba zaczyna gorzej pracować i wolniej się regeneruje, a HTZ zazwyczaj zażywają kobiety po 50 roku życia - muszą więc bardziej uważać na zdrowie wątroby niż młodsze osoby;
  • osoby biorące leki na stałe - od leków przeciwalergicznych, przez hormony tarczycy, po leki nasercowe - każdy na stałe przyjmowany preparat zmusza wątrobę do cięższej pracy; nie ma leków, które choć trochę nie obciążają wątroby;
  • osoby, które kiedykolwiek chorowały na wątrobę - każdy, kto miał w przeszłości którykolwiek rodzaj wirusowego zapalenia wątroby - choćby było to dziesiątki lat temu i już dawno zostało wyleczone - musi szczególnie dbać o wątrobę; to prawda, wątroba się regeneruje, ale nie zawsze wraca do stuprocentowej sprawności, zwłaszcza jeśli była znacznie uszkodzona; trzeba najrzadziej raz w roku sprawdzać, jak sobie radzi;
  • osoby zmagające się z objawami ze strony wątroby - czyli wspomniane ciągłe wzdęcia, nawracająca niestrawność, ból lub pobolewanie w prawym nadbrzuszu, a także zaburzenia krzepnięcia krwi;
  • miłośnicy niezdrowej diety - wątrobę mocno obciąża dieta z dużą ilością tłuszczu i smażonych potraw; bardzo, ale to bardzo obciąża ją alkohol; co ciekawe, wątroba najgorzej znosi piwo, a stosunkowo najlepiej - czyste wódki; jeśli lubisz dużo i tłusto zjeść albo regularnie sięgasz po „procenty”, co najmniej raz w roku sprawdź, czy nie odbiło się to na wątrobie.

Sprawdź: Przygotuj wątrobę na karnawał

Wątroba - jak zbadać i jakie badania powiedzą coś o jej zdrowiu?

Jak zbadać wątrobę? Najprościej jest pobrać krew i skontrolować kilka parametrów, które mogą wiele powiedzieć o zdrowiu i wydolności wątroby. Możesz wybrać m.in. Podstawowy Pakiet Badań Funkcji Wątroby - Próby wątrobowe. Każdy z badanych parametrów mówi coś o zdrowiu wątroby, ale pojedynczo nie mówią one zbyt wiele. Dopiero zestawienie wszystkich tych parametrów razem daje pełen obraz. Podstawowy pakiet, kontrolujący zdrowie wątroby, powinien zawierać te badania:

  • AST (inaczej ASPAT, GOT) - aminotransferaza asparaginianowa jest enzymem, który znajduje się w komórkach wątroby – ale też komórkach, nerek i niektórych mięśni ( np. w mięśniu sercowym); jest jednym z głównych enzymów wątrobowych, zwanych „próbami wątrobowymi”; to badanie powinny wykonywać kobiety zażywające antykoncepcję hormonalną; podwyższony poziom AST może świadczyć o uszkodzeniu wątroby, ale też o uszkodzeniu nerek czy o zawale serca;
  • ALT (inaczej ALAT AlAT, ALT, GPT, SGPT) - aminotransferaza alaninowa to kolejny enzym, który kryje się w komórkach mięśni i nerek – ale najwięcej jest go w komórkach wątroby; prawidłowo powinien być we krwi w ilościach dosłownie śladowych, bo jego miejsce jest wewnątrz komórek; jeśli trafia do krwi to znaczy, że komórki wątroby zostały uszkodzone; zazwyczaj poprzez zmierzenie stosunku enzymu AST do enzymu ALT oblicza się specjalny wskaźnik, który już mówi wiele o zdrowiu wątroby;
  • GGTP - kolejny enzym wątrobowy; jego stężenie we krwi rośnie, gdy niszczone są komórki wątroby (np. przy zastoju żółci) oraz gdy jest ona zmuszona do bardzo wytężonej pracy (np. z powodu nadużywania alkoholu); badanie to rozpoznaje uszkodzenie miąższu wątroby lub dróg żółciowych. GGTP rośnie, gdy wątroba choruje lub gdy doszło do jej toksycznego uszkodzenia, np. przez leki;
  • ALP - inaczej fosfataza zasadowa, czyli enzym, produkowany w wątrobie dorosłego człowieka; trafia później do żółci, więc wzrost jego poziomu świadczy zazwyczaj o problemach z odpływem żółci i rośnie np. przy niedrożności dróg żółciowych;
  • albumina - główne białko osocza, produkowane przez wątrobę; kiedy wątroba gorzej sobie radzi, ilość produkowanej przez nią albuminy spada.

watroba-badanie-jak-zbadac-watrobe-model-watroby-u-lekarza

Wątroba nie boli - właśnie dlatego badania prób wątrobowych są tak istotne! / Fot. Canva

Profilaktyka to zdrowie

Warto regularnie badać wątrobę, ponieważ jest to kluczowy organ odpowiedzialny za wiele funkcji życiowych. Świadomość stanu zdrowia wątroby może pomóc w wykryciu problemów na wczesnym etapie, co umożliwia skuteczniejsze leczenie i zapobieganie poważnym schorzeniom. Regularne badania wątroby są kluczowe dla utrzymania zdrowia i dobrego samopoczucia.

Oferujemy następujące pakiety badań:

Do badań nie musisz się w żaden sposób przygotować - wystarczy kupić voucher i przyjść do wybranego laboratorium na pobranie krwi.

Sprawdź: Jakie badania warto wykonać po trzydziestce?

Ten artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady medycznej. Informacje zawarte w niniejszym dokumencie nie zastępują i nigdy nie powinny być traktowane jako profesjonalna porada medyczna.

co pomaga watrobie

swisslab

doctors

650

placówek w całej Polsce

500

badań w ofercie

30000

przebadanych pacjentów

doctors