Różyczka - objawy, ryzyko dla ciąży i profilaktyka

Różyczka to choroba wirusowa, której objawy bywają łagodne, ale zakażenie nią w ciąży stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia płodu. Wirus różyczki może prowadzić do wrodzonych wad u dziecka, dlatego zrozumienie objawów, potencjalnych powikłań oraz metod profilaktyki jest niezwykle istotne, zwłaszcza dla kobiet planujących ciążę.

Sprawdź: Badania w ciąży - jakie należy wykonać? Dokładny kalendarz badań

Różyczka - czym jest?

Różyczka to choroba wywoływana przez wirusa Rubella, który przenosi się drogą kropelkową. Najczęściej atakuje dzieci i młodzież, ale może również wystąpić u dorosłych, którzy nie mieli wcześniej kontaktu z wirusem lub nie byli szczepieni.

Różyczka u zdrowych dorosłych często przebiega łagodnie, jednak w przypadku kobiet w ciąży infekcja może mieć poważne konsekwencje, wpływając negatywnie na rozwój płodu.

Różyczka - objawy

W początkowej fazie różyczka może przypominać przeziębienie. Objawy najczęściej występują od 14 do 21 dni po kontakcie z osobą zakażoną. Do najczęstszych symptomów należą:

• gorączka i złe samopoczucie - różyczka zwykle zaczyna się od podwyższonej temperatury i ogólnego osłabienia,
• ból mięśni i gardła - u chorych może pojawić się ból w mięśniach, a także dyskomfort w gardle,
• powiększenie węzłów chłonnych - węzły chłonne, zwłaszcza na szyi i za uszami, mogą się powiększyć i być bolesne,
• wysypka - najczęściej pojawia się bladoróżowa wysypka, która zaczyna się na twarzy, a potem rozprzestrzenia się na całe ciało. Utrzymuje się przez około trzy dni, po czym stopniowo zanika, nie pozostawiając blizn.

SWISSLAB_QUOTE_NEGATIVE_SWISSLAB

Wysypka jest jednym z charakterystycznych objawów różyczki, która może być groźna szczególnie dla kobiet w ciąży. / Fot. Canva

Ryzyko zakażenia różyczką w ciąży

Różyczka jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży, ponieważ wirus może przenikać przez łożysko i zakażać płód. Ryzyko wystąpienia powikłań zależy od etapu ciąży.

Pierwszy trymestr (0-12 tydzień) - ryzyko zakażenia płodu wynosi około 60%, co może prowadzić do poważnych wad wrodzonych, takich jak zespół różyczki wrodzonej (CRS). Zakażenie na tym etapie ciąży jest najbardziej niebezpieczne, ponieważ trwa organogeneza - proces kształtowania się narządów.

Drugi trymestr (13-28 tydzień) - ryzyko infekcji płodu wynosi około 45%. Choć ryzyko wad wrodzonych jest nieco niższe, wciąż mogą wystąpić poważne powikłania, np. hipotrofia płodu czy uszkodzenie narządów.

Trzeci trymestr (po 28. tygodniu) - ryzyko zakażenia wynosi blisko 100%, ale zakończenie organogenezy zmniejsza ryzyko wad wrodzonych. Mogą jednak wystąpić powikłania związane z funkcjonowaniem narządów, takie jak zapalenie opon mózgowych, mięśnia sercowego czy wątroby.

Zespół różyczki wrodzonej (CRS)

Infekcja różyczką w I trymestrze ciąży może prowadzić do tzw. zespołu różyczki wrodzonej, który objawia się charakterystycznymi wadami, znanymi jako triada Gregga:

• wady serca - mogą obejmować nieprawidłowości strukturalne serca i prowadzić do niewydolności,
• zaburzenia słuchu i wzroku - różyczka może powodować głuchotę i zmiany w narządach wzroku, takie jak zaćma,
• zaburzenia rozwoju - CRS może prowadzić do zaburzeń rozwoju umysłowego oraz do problemów z koordynacją i wzrostem.

W niektórych przypadkach skutki CRS mogą ujawnić się dopiero po latach. Do późnych powikłań należą m.in. cukrzyca, problemy z tarczycą, niedobory hormonu wzrostu oraz problemy behawioralne.

Różyczka w ciąży niesie ryzyko poważnych powikłań dla rozwijającego się dziecka, dlatego profilaktyka jest niezwykle ważna. / Fot. Canva

Badania diagnostyczne na różyczkę

Podstawowym badaniem wykorzystywanym w diagnostyce różyczki jest badanie poziomu przeciwciał w klasach IgG i IgM.

• IgG - obecność przeciwciał IgG na poziomie powyżej 10-15 IU/ml sugeruje ochronę przed wirusem, co oznacza, że dana osoba jest odporna.
• IgM - obecność przeciwciał IgM świadczy o aktywnej infekcji lub niedawno przebytej chorobie.

Jeżeli jesteś w ciąży i obawiasz się możliwości zakażenia różyczką, skontaktuj się z lekarzem i wykonaj badanie poziomu przeciwciał przeciwko wirusowi różyczki. Każda kobieta do 10. tygodnia ciąży powinna przeprowadzić badanie na obecność przeciwciał przeciwko patogenom z grupy TORCH, do której należy wirus różyczki.

Profilaktyka różyczki – szczepienia

Najskuteczniejszą metodą zapobiegania różyczce jest szczepienie. Szczepionka przeciw różyczce jest dostępna w formie skojarzonej MMR (odra, świnka, różyczka). Szczepionkę MMR podaje się:

• pierwsza dawka - dzieciom w wieku 13-15 miesięcy,
• druga dawka - zwykle w wieku 6 lat, aby uzupełnić odporność.

Dla kobiet planujących ciążę szczepienie jest kluczowe, jeżeli wcześniej nie chorowały na różyczkę lub nie są pewne swojej odporności. Warto wykonać przesiewowe badanie poziomu przeciwciał IgG, aby określić, czy istnieje potrzeba zaszczepienia się. Zalecane jest, aby po szczepieniu odczekać minimum 4 tygodnie przed planowaną ciążą, co pozwala uniknąć przeniesienia wirusa na płód.

Kiedy szczepienie w ciąży jest przeciwwskazane?

Jeżeli kobieta już jest w ciąży, nie może przyjąć szczepionki MMR, ponieważ zawiera ona żywe, osłabione wirusy, które mogą przeniknąć do płodu. W przypadku kontaktu z osobą zakażoną różyczką, kobieta w ciąży powinna:

• ustalić wiek ciąży i stan swojej odporności,
• skonsultować się z lekarzem w sprawie ewentualnego podania immunoglobuliny, co może zmniejszyć ryzyko zachorowania.

Postępowanie w przypadku zakażenia różyczką

Niestety, obecnie nie istnieje leczenie przyczynowe zakażenia wirusem różyczki. Stosuje się głównie leczenie objawowe:

• leki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne - najczęściej niesteroidowe leki przeciwzapalne (pod nadzorem lekarza),
• izolacja – w celu zapobiegania dalszemu rozprzestrzenianiu się wirusa.

Jeżeli podejrzewasz u siebie różyczkę w trakcie ciąży, ważne jest, aby niezwłocznie skonsultować się z lekarzem specjalistą w celu omówienia dalszego postępowania i oceny stanu zdrowia płodu.

Badanie krwi na obecność wirusa różyczki pozwala ocenić odporność i zapobiec potencjalnym zagrożeniom dla ciąży. / Fot. Canva

Badaj się w Swisslab.pl

Różyczka to choroba, która zazwyczaj przebiega łagodnie, ale w ciąży stanowi poważne zagrożenie dla płodu. Najważniejszą metodą profilaktyki jest szczepienie przed planowaną ciążą, które pozwala uniknąć zakażenia i jego potencjalnych, poważnych konsekwencji dla dziecka. Kobiety ciężarne powinny unikać kontaktu z osobami zakażonymi i monitorować swoje zdrowie. W przypadku wystąpienia niepokojących objawów zawsze należy skonsultować się z lekarzem.

Oferujemy następujące pakiety badań:

• Pakiet Badań dla Kobiet Planujących Ciążę;
• Podstawowy Pakiet Badań dla Kobiet w Ciąży I TRYMESTR;
• Poszerzony Pakiet Badań w Ciąży I TRYMESTR;
• Pełny Pakiet Badań w Ciąży I TRYMESTR;
• Podstawowy Pakiet Badań w Ciąży II TRYMESTR;
• Podstawowy Pakiet Badań w Ciąży III TRYMESTR;
• Pakiet Badań dla Kobiet po Porodzie.

Do badań nie musisz się w żaden sposób przygotować - wystarczy kupić voucher i przyjść do wybranego laboratorium na pobranie krwi.

Sprawdź: 8 powodów, dla których od dzisiaj zaczniesz badać się regularnie

Ten artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady medycznej. Informacje zawarte w niniejszym dokumencie nie zastępują i nigdy nie powinny być traktowane jako profesjonalna porada medyczna.

Źródła:

• https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/rozyczka-czy-grozna-choroba
• https://www.doz.pl/czytelnia/a2817-Rozyczka__przyczyny_objawy_leczenie_rozyczki_u_dzieci_i_u_doroslych
• https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/chorobyzakazne/67591,rozyczka