Stres - przyczyny, objawy i skutki. 10 oznak, że masz za dużo stresu

Stres towarzyszy nam w życiu codziennym. W niektórych sytuacjach może działać jako bodziec mobilizujący do działania, ale nadmiar stresu może prowadzić do szeregu negatywnych skutków dla zdrowia i samopoczucia. W tym artykule przyjrzymy się temu, czym jest stres, jak powstaje, jak wpływa na organizm oraz jakie są jego przyczyny, objawy i skutki. Ponadto omówimy 10 znaków, które mogą wskazywać na nadmierny stres oraz sposoby jego leczenia i radzenia sobie z nim.

Stres - czym jest i jak powstaje?

Stres jest naturalną reakcją organizmu na sytuacje, które postrzegane są jako wymagające dostosowania się lub przystosowania. W momencie wystąpienia stresu organizm wytwarza odpowiedź fizjologiczną i emocjonalną, która ma na celu przygotowanie do radzenia sobie z daną sytuacją. Stres może być spowodowany zarówno czynnikami zewnętrznymi, takimi jak wyzwania w pracy czy problematyczne sytuacje rodzinne, jak i czynnikami wewnętrznymi, takimi jak obawy czy niepokoje.

Jak stres wpływa na organizm?

Nadmiar stresu może negatywnie wpływać na organizm na różnych poziomach. Fizycznie może to objawiać się np. wzrostem ciśnienia krwi, szybszym biciem serca, napięciem mięśni czy zaburzeniami snu. Emocjonalnie może to przejawiać się jako uczucie lęku, irytacji, smutku czy nadmiernego zmartwienia. Ponadto stres może wpływać na funkcjonowanie układu odpornościowego, prowadząc do zwiększonej podatności na infekcje, oraz na układ pokarmowy, powodując np. zaburzenia trawienne.

Stres jest naturalną reakcją organizmu na sytuacje, które postrzegane są jako wymagające dostosowania się lub przystosowania. / Fot. Canva

Przyczyny stresu

Stres może mieć różnorodne źródła:

• problemy w pracy - nadmierna ilość pracy, presja na osiągnięcie wyników, konflikty z kolegami czy przełożonymi mogą być przyczyną stresu zawodowego;
• problemy rodzinne - konflikty w rodzinie, kłótnie z partnerem lub trudności w relacjach z dziećmi mogą prowadzić do znacznego stresu;
• zmiany życiowe - nowe sytuacje, takie jak przeprowadzka, zmiana pracy, rozwód czy utrata bliskiej osoby, mogą powodować stres związany ze zmianą;
• problemy finansowe - brak stabilności finansowej, zadłużenie czy obawy o przyszłość materialną mogą generować duży stres;
• zdrowie i choroby - diagnoza poważnej choroby, konieczność poddania się leczeniu lub opieki nad chorym krewnym mogą być przyczyną emocjonalnego obciążenia;
• presja społeczna - oczekiwania społeczne, takie jak sukces zawodowy, wygląd czy bycie „idealnym” rodzicem, mogą prowadzić do stresu związanego z potrzebą spełniania tych wymagań;
• technologia i natłok informacji - ciągłe bombardowanie informacjami ze środków masowego przekazu i nacisk na ciągłe być na bieżąco może być przyczyną chronicznego stresu;
• brak równowagi między życiem zawodowym a prywatnym - trudności w zarządzaniu czasem i priorytetami mogą prowadzić do nadmiernego stresu związanego z brakiem równowagi między pracą a życiem osobistym.

Sprawdź: 6 faktów o Twoim zdrowiu, które poznasz dzięki badaniu krwi

Skutki stresu

Długotrwały stres może negatywnie wpływać na zdrowie fizyczne i psychiczne jednostki:

• problemy zdrowotne - długotrwały stres może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak nadciśnienie tętnicze, choroby serca, depresja, zaburzenia snu, bóle głowy czy problemy trawienne;
• zaburzenia emocjonalne - nadmierny stres może prowadzić do zaburzeń emocjonalnych, takich jak lęk, depresja czy nadmierna irytacja;
• zmniejszenie produktywności - osoby stale narażone na stres mogą doświadczać spadku wydajności w pracy lub w nauce z powodu trudności w koncentracji i utrzymaniu uwagi;
• problemy z relacjami interpersonalnymi - stres może prowadzić do konfliktów w relacjach z innymi ludźmi, zarówno w sferze zawodowej, jak i prywatnej;
• nadużywanie substancji psychoaktywnych - niektórzy ludzie używają substancji psychoaktywnych, takich jak alkohol lub narkotyki, jako sposób radzenia sobie ze stresem, co może prowadzić do uzależnień i pogorszenia sytuacji;
• izolacja społeczna - osoby zmagające się z nadmiernym stresem mogą wycofywać się i unikać kontaktów społecznych, co może prowadzić do izolacji społecznej i pogorszenia stanu psychicznego.

10 oznak zbyt dużego stresu

1. Trądzik się nasila.

Jaki jest związek między stresem a trądzikiem? Badania wykazują, że w okresach wzmożonego napięcia częściej dotykamy twarzy. Z kolei nasze dłonie są często zanieczyszczone bakteriami, które podczas dotyku przenoszone są na skórę twarzy. Dodatkowo, stres może osłabić nasz układ odpornościowy, co sprzyja szybszemu namnażaniu się bakterii w porach skóry oraz atakowaniu gruczołów łojowych. Efektem tego jest nasilenie się trądziku, szczególnie u młodych chłopców w okresie dojrzewania.

2. Nękają Cię częste bóle głowy.

Stres stanowi jedną z najczęstszych przyczyn bólów głowy, zarówno tych przejściowych, jak i przewlekłych. Badania potwierdzają, że im większe napięcie, tym częstsze występowanie bólów głowy. Bóle spowodowane stresem mogą obejmować nie tylko obszar głowy, ale również kark i szyję. Innymi częstymi czynnikami prowadzącymi do bólu głowy są m.in. brak snu, odwodnienie, nadciśnienie oraz nadmierna konsumpcja alkoholu. Przed dokonaniem ostatecznej diagnozy, warto zatem dokładnie zbadać możliwe alternatywne przyczyny bólu.

Sprawdź: Skuteczne sposoby na ból głowy

3. Częste infekcje.

Jeśli często łapiesz przeziębienia, stres może być winowajcą. Stres obniża odporność, sprawiając, że łatwiej złapiesz katar czy inne infekcje. Co więcej, wysoki poziom stresu może osłabić reakcję organizmu na szczepienia przeciw grypie! Naukowcy sugerują, że chroniczny stres zwiększa ryzyko infekcji górnych dróg oddechowych o 70% i może wydłużyć czas choroby o 61%.

Zanim jednak obwinisz stres za twoje problemy z odpornością, sprawdź poziom witaminy D. Niedobór tej witaminy również osłabia odporność, podobnie jak stres.

4. Bezsenność i mniejsza ilość energii.

Przewlekłe zmęczenie i brak energii często są efektem przeciągającego się stresu. Zarówno stres ostry, jak i chroniczny, mogą zakłócać sen, co utrudnia zasypianie i nasila uczucie wyczerpania.

Zanim jednak obarczysz stres winą za twoje zmęczenie, warto sprawdzić, czy nie ma za tym niedoczynności tarczycy. Zalecamy wykonanie badania tarczycy (sprawdź: Pełny Pakiet Badań Tarczycy), które pomoże wykluczyć tę możliwość. Niedoczynność tarczycy również może powodować podobne objawy.

Przewlekłe zmęczenie i brak energii często są efektem przeciągającego się stresu. / Fot. Canva

5. Zmiany w libido.

Wiele osób zauważa zmiany w swoim życiu seksualnym w okresach stresu. Chociaż niektórzy reagują na stres poprzez zwiększenie aktywności seksualnej, większość doświadcza spadku libido lub całkowitej utraty ochoty na seks, zwłaszcza w przypadku stresu przewlekłego. Kobiety szczególnie często odczuwają niższy poziom satysfakcji seksualnej w takich sytuacjach.

6. Problemy trawienne.

Nie tylko dzieci doświadczają bólów brzucha z powodu stresu. U dorosłych wysoki poziom stresu może prowadzić do objawów takich jak biegunka lub zaparcia. Osoby z istniejącymi schorzeniami trawiennymi, jak zespół jelita drażliwego, choroba Leśniowskiego-Crohna czy inne choroby zapalne jelit, szczególnie często odczuwają pogorszenie swoich dolegliwości w okresach wzmożonego stresu.

7. Zmiany apetytu.

Zmiany w apetycie są typową reakcją na stres. Większość ludzi w sytuacjach ostrych stresowych reaguje poprzez utratę lub zmniejszenie apetytu. Jednak stres przewlekły często prowadzi do zwiększenia apetytu, co może prowadzić do tzw. „zajadania napięcia” - spożywania jedzenia pomimo braku głodu. Osoby doświadczające chronicznego stresu często mają skłonność do nadwagi.

8. Przyspieszone bicie serca.

Gdy doświadczasz dużego stresu, twoje serce zazwyczaj zaczyna bić szybciej. Jednak nie tylko w trakcie stresujących sytuacji. U osób, które długo przeżywają wysokie napięcie emocjonalne, serce staje się nadmiernie pobudzone. W efekcie ma skłonność do częstszego i silniejszego przyspieszania rytmu w odpowiedzi na bodźce.

Warto jednak zauważyć, że przyspieszenie rytmu serca może być również spowodowane przez problemy z tarczycą (nadczynność), nadciśnienie, niektóre schorzenia serca oraz spożywanie dużej ilości napojów zawierających kofeinę.

9. Zwiększona potliwość.

Zwiększone pocenie się to jeden z charakterystycznych objawów stresu. W takich momentach pot może pojawić się nie tylko pod pachami czy na twarzy (jak w przypadku wysokiej temperatury czy wysiłku fizycznego), ale również na dłoniach, nawet jeśli są one chłodne w dotyku. U nastolatków stres może nie tylko zwiększyć ilość wydzielanego potu, ale także zmienić jego zapach.

Jeśli masz problem z nadmiernym poceniem się, warto także rozważyć kontrolne badanie tarczycy (Podstawowy Pakiet Badań Tarczycy), ponieważ nadczynność tarczycy również może powodować nadprodukcję potu.

10. Depresja, obniżenie nastroju.

Niektóre badania sugerują, że przewlekły stres może przyczynić się do rozwoju depresji, zwłaszcza u kobiet i nastolatków. Osoby już borykające się z problemami emocjonalnymi lub przeżywające epizody depresji w przeszłości są bardziej podatne na depresję w wyniku długotrwałego stresu. Warto jednak pamiętać, że nie tylko stres odgrywa rolę w rozwoju depresji. Istotne są również czynniki takie jak sytuacja rodzinna, zdolność jednostki do radzenia sobie z napięciem i regulowania emocji, wsparcie społeczne, zadowolenie z życia osobistego i zawodowego, równowaga hormonalna oraz stosowanie leków - cały szereg czynników może wpływać na stan emocjonalny.

Stres - leczenie i domowe sposoby na redukcję stresu

Leczenie nadmiernego stresu może wymagać różnych podejść, w zależności od indywidualnych preferencji i potrzeb. W niektórych przypadkach może być konieczne skorzystanie z pomocy specjalisty, takiego jak psychoterapeuta czy psychiatra. Terapia poznawczo-behawioralna, medytacja czy techniki relaksacyjne mogą być skutecznymi metodami w redukcji stresu. Ponadto istnieje wiele domowych sposobów na radzenie sobie ze stresem, takich jak regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta, dbanie o sen, rozmowy z bliskimi czy praktykowanie technik oddechowych.

Jak radzić sobie ze stresem?

Warto być świadomym swoich własnych reakcji na stres oraz wypracować strategie radzenia sobie z nim. Regularna praktyka technik relaksacyjnych czy medytacyjnych może pomóc w utrzymaniu równowagi psychicznej. Ważne jest także zadbanie o odpowiednią dietę, aktywność fizyczną i sen. Ponadto warto szukać wsparcia u bliskich osób lub profesjonalistów, gdyż czasem rozmowa z kimś może być już pierwszym krokiem do łagodzenia stresu.

Dbanie o własne zdrowie psychiczne i fizyczne powinno być priorytetem każdego z nas. / Fot. Canva

Zadbaj o odpowiednią diagnostykę

Stres jest naturalną częścią życia, ale nadmiar może prowadzić do poważnych konsekwencji dla zdrowia i samopoczucia. Dlatego ważne jest, abyśmy nauczyli się rozpoznawać oznaki nadmiernego stresu i podejmować odpowiednie kroki w celu jego redukcji. Pamiętajmy, że dbanie o własne zdrowie psychiczne i fizyczne powinno być priorytetem każdego z nas.

Oferujemy następujące pakiety badań:

• Pakiet Badań STOP STRES,
• Pakiet Badań Miażdżycy,
• Pakiet Badań Sercowych,
• Pełny Pakiet Badań Tarczycy.

Do badań nie musisz się w żaden sposób przygotować - wystarczy kupić voucher i przyjść do wybranego laboratorium na pobranie krwi.

Sprawdź: Jakie badania warto wykonać po trzydziestce?

Ten artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady medycznej. Informacje zawarte w niniejszym dokumencie nie zastępują i nigdy nie powinny być traktowane jako profesjonalna porada medyczna.